ความหมายขององค์การ

ความหมายขององค์การ (Organization)

- ธงชัย สันตวิงษ์ (2533: 257) กล่าวว่า องค์การหมายถึง รูปแบบการ ทํางานของมนษุย์ที่มีลกัษณะการทํางานเป็นกลมุ่และมีการ ประสานงานกนัตลอดเวลา ตลอดจนต้องมีการกําหนดทิศทาง มีการจดั ระเบียบวิธีทํางานและการตดิตามวดัผลสําเร็จของงานที่ทําอยู่เสมอด้วย

 - ฟลิบเนอร์และเชอร์วูด (Pfiffner and Sherwood, 1965) นิยามว่า องค์การเป็นกระบวนการที่มีแบบแผนซงึ่ประกอบไปด้วยบคุคลจํานวน มากเกินกวา่ที่จะมาพบกนัได้หมด บุคคลเหล่านี้ต่างก็มาปฏิบัติงานที่มี ความซับซ้อนและมีความสัมพันธ์กันอย่างจงใจและต่างก็มีจุดมุ่งหมายในผลสําเร็จที่ตั้งหวังไว้ร่วมกัน

- แคทซ์และแคน (Katz and Kahn, 1966: 64) และเชสเตอร์ (Chester, 1970) สรุปวว่าองค์การหมายถึง หน่วยงานทางสังคมที่มี บคุคลจํานวนมากมาร่วมแรงร่วมใจประสานกันทํางานหรือกิจกรรมที่มี ความซับซ้อนอย่างมีระบบ และร่วมใจประสานกันทำงานแก้ปัญหาเพื่อให้บรรลุ ทั้งเป้าหมายส่วนบคุคลและเป้าหมายองค์การ
         - พอร์ทเตอร์ ลอร์เลอร์และแฮคเคอร์ (Porter, Lawler and Hacker, 1975) องค์การ คือ หน่วยงานซึ่งมีคนจํานวนมากร่วมมือร่วมใจกันที่จะทํางานอย่างใดอย่างหนึ่ง โดยมีวตัถปุระสงค์ที่มีระเบียบแบบแผนชัดเจน แน่นอนและมีเหตผุล

ประเภทขององค์การ

1. แบ่งตามความมุ่งหมายที่จัดขึ้น

- องค์การเพื่อผลประโยชน์ร่วมของสมาชิก (Mutual-benefit) เช่น พรรคการเมือง สมาคม และสหกรณ์

- องค์การเพื่อธุรกิจ (Business concern) เช่น บริษัท ห้างร้าน และ ธนาคาร

- องค์การเพื่อสาธารณะ (Commonweal organization) เช่น กระทรวง ทบวง กรม กอง - องค์กรเพื่อการบริการ (Service organization)  เช่น โรงเรียน โรงพยาบาล 

2. แบ่งตามหลักการัดระเบียบภายในองค์การ

- องค์การรูปนัย (Formal Organization) ซึ่งเป็นองค์การที่มีระเบียบแบบแผนมีโครงสร้างที่ชัดเจน

- องค์การอรูปนัย (Informal Organization) คือการที่กลุ่มบุคคลมารวมตตัว กันเป็นสังคมที่ไมม่ีระเบียบแบบแผน ไมม่ีรูปแบบเฉพาะ โครงสร้าง หลวมๆ โดยมีความสมัพันธ์ระหว่างบุคคลแบบไม่เป็นทางการโดยอาจมีความเชื่อทัศนคติค่านิยมและรสนิยมท่ีตรงกัน

นอกจากนี้ยังสามารถแบ่งองค์การออกเป็น 2 แบบได้แก่ (สวุรรณี, 2547) 

 - องค์การแบบแนวดิ่ง (Vertical Organization) คือ องค์การที่มีขั้นการบังคับบัญชา (Chain of Command) ลดหลั่นกันลงมา เช่น งานทาง การทหาร และงานประเภทโรงงาน

- องค์การแบบแนวราบ (Horizontal Organization) เป็นรูปแบบของ องค์การท่ีเหมาะกับงานที่ต้องการการปรึกษาหารือร่วมกัน เช่น งานด้าน วิชาการและงานวิชาชีพ

การจัดโครงสร้างองค์การ   ในการทํางานในองค์การที่ต้องมีการตัดสินใจว่าจะทําอะไรบ้าง จะรายงานเรื่องราวต่างๆ กับใคร วิธีหนึ่งของการจัดโครงสร้างองค์การ และการสร้างสรรค์องค์การ คือ การจัดผังแสดงโครงสร้างองค์การ (Organization Chart) ซึ่งเป็นการจัดผังที่แสดงตําแหน่งต่างๆ ทั้งหมด ในองค์การและความสัมพันธ์ของอํานาจหน้าที่แต่ละหน่วยงาน รวมทั้ง แสดงตําแหน่งต่างๆ ที่เชื่อมโยงกันทั้งแนวตั้งและแนวนอนอย่างมี ระบบเพื่อง่ายแก่การบริหาร

รูปแบบของโครงสร้างองค์การ  

โครงสร้างองค์การเป็นแบบแผนที่กําหนดขอบเขตของงานและ ความสมัพนัธ์ของอํานาจหน้าที่

1. โครงสร้างองค์การระบบราชการ (Bureaucratic Structure) เป็นลกัษณะโครงสร้างองค์การซึ่งมีความซับซ้อนสูงมีความเป็นทางการสูงเป็นระบบการจัดการโดยถือเกณฑ์โครงสร้างงานที่เป็นทางการของอํานาจหน้าที่ซึ่งกําหนดไว้อย่างเคร่งครัดมีการติดตาม การทํางานอย่างรัดกุมทําให้โครงสร้างองค์การแบบนี้บางครั้งขาดความยืดหยุ่นเพราะมีขั้นตอนมากและจะทําให้เกิดความล่าช้าในการทํางาน

2. โครงสร้างองค์การแบบมีชีวิต (Organic Structure) เป็น โครงสร้างองค์การที่มีความเป็นอิสระ คล่องตัว มีกฎเกณฑ์และ ข้อบังคับเล็กน้อย มีความเป็นทางการน้อยกว่าระบบราชการ สามารถยืดหยุ่นได้ มีการส่งเสริมการทํางานเป็นทีม และมีการ กระจายอํานาจการตัดสินใจให้แก่พนักงานผู้ปฏิบตัติาม

3. โครงสร้างองค์การแบบแมทริกซ์ (Matrix Structure) มีการ พัฒนาแรกเริ่มจากการมีเป้าหมายของความสําเร็จตามโครงการ โครงสร้างของงานในโครงการมีการมอบหมายให้กับผ้ชำนาญการ จากแผนกงานที่มีหน้าที่ไปปฏิบัติในหนึ่งโครงการหรือมากกว่าหนึ่งโครงการ

4. โครงสร้างองค์การแบบงานหลัก (Line or Hierarchy Organization Structure) คือ แต่ละหน่วยงานมีการกําหนดการสั่งการ และการควบคุม ผ่านสายบังคับบัญชาตามลําดับชั้นจากผู้บริหารระดับสูงไปยัง ผู้ใต้บังคับบัญชาอันดับรองลงมาซึ่งเจ้าหน้าที่แต่ละหน่วยยจะรับคำสั่งคําแนะนําและรายงานต่อผู้บังคับบัญชาคนเดียว

5. โครงสร้างองค์กรแบบงานหลักและงานที่ปปรึกษา (Line and Staff Organization Structure) การจัดโครงสร้างขององค์กรนี้จะมีหน่วยงานที่ปรึกษาเข้ามาเพื่อช่วยศึกษาค้นคว้าให้คําแนะนําให้บริการและแก้ปัญหาต่างๆ ให้หน่วยงานหลัก หน่วยงานที่ปรึกษา นี้จะเป็นอิสระขึ้นตรงกับผ้บูริหารในฝ่ายหรือแผนกนั้นๆ

6. การจัดองค์การตามโครงงาน (Project Structures) คือ โครงสร้างที่เกิดขึ้นเมื่อมีโครงงานหรือปัญหาใหม่เข้ามาผู้บริหารจะตั้งทีมงานขึ้นเป็นกลุ่มเพื่อจัดการกับโครงงานดังกล่าวและเมื่อโครงการนนั้นสิ้นสุดโครงการนั้นๆจะถูกยุบลงไปด้วย

องค์การ (Organization)

เป็นคำนิยามของการรวมตัวกันอย่างเป็นระบบ หรือบางที่ให้คำจำกัดความว่า เป็นการจัดการที่มีการร่วมมือและประสานงานกัน ตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปเพื่อให้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์เฉพาะอย่างที่ตั้งไว้ โดยมีการใช้อำนาจการบริหารที่ชัดเจนมีการแบ่งงานและหน้าที่ มีลำดับขั้นของการบังคับบัญชาและความรับผิดชอบ

การจะทำความเข้าใจคำว่าองค์การนั้น ถ้าดูที่การแบ่งประเภทขององค์การจะทำให้เข้าใจดีขึ้น เช่น

          1.  องค์การทางสังคม ครอบครัว สถาบันการศึกษาทุกระดับ โรงเรียน มหาวิทยาลัย  สถาบันศาสนา วัด ศูนย์ปฏิบัติธรรม สถาบัน กลุ่ม ชมรม มูลนิธิ ฯลฯ ที่ตั้งขึ้นเพื่อกิจการเฉพาะอย่างแต่มุ่งประโยชน์ในระดับสังคม

 

          2.  องค์การทางราชการ ทุกระบบที่เป็นส่วนราชการ ระดับกระทรวง ทบวง กรม

 

          3.  องค์การเอกชน เช่น บริษัทห้างร้านที่ตั้งขึ้นมาด้วยรูปแบบต่างๆ เพื่อมุ่งหากำไรเป็นสำคัญ ลักษณะขององค์การทางธุรกิจนั้น แบ่งได้เป็น

                   3.1 องค์การที่มีเจ้าของคนเดียวจัดระบบการทำงานโดยมีลูกน้องมาร่วมมือกันทำงานเพื่อมุ่งสู่ความสำเร็จ และในปัจจุบันธุรกิจแบบเจ้าของคนเดียวแพร่หลายมากขึ้นเนื่องจากมีช่องทางการตลาดแบบออนไลน์

                   3.2 ห้างหุ้นส่วนสามัญ ผู้ร่วมเป็นหุ้นส่วนในองค์การประเภทนี้จะต้องร่วมรับผิดชอบในองค์การร่วมกันในทุกเรื่องทั้งทรัพย์สินและหนี้สิน

                   3.3 ห้างหุ้นส่วนจำกัด องค์การธุรกิจประเภทนี้มีความต่างจากห้างหุ้นส่วนสามัญตรงที่ เฉพาะหุ้นส่วนเฉพาะบางคนเท่านั้นที่ต้องรับผิดชอบไม่จำกัด ผู้ถือหุ้นนอกนั้นรับผิดชอบ “จำกัด” ตามจำนวนหุ้นที่ตัวเองถือครอง

                   3.4 บริษัทจำกัด เป็นองค์การทางธุรกิจ ที่จัดตั้งขึ้น แล้วแบ่งทุนเป็นหุ้น  ผู้ถือหุ้นมีความรับผิดชอบจำกัดเพียงไม่เกินจำนวนเงินหุ้นที่ตนถือเท่านั้น

ขอขอบคุณ : http://www.teacher.ssru.ac.th/sawitree_ch/file.php/1/COC1101/powerpoint/OGC_C1.pdf

http/s:/www.im2market.com/2016/05/16/3261
สืบค้นเมื่อวันที่ : 1 พฤศจิกายน 2560